سهیل سنقر

میثم بشیری در یادداشتی نوشت: امام سجاد علیه السلام در قیام خونین کربلا مدت کوتاهی بنا به مشیت الهی بیمار بود و پس از بهبودی، مدت ۳۵ سال امامت و زعامت جامعه مسلمین را تداوم بخشید.

وقتی ما کتاب «صیحفه سجادیه» را مطالعه کنیم با روش امام سجاد (ع) در دوران پس از شهادت امام حسین (ع) و در زمانی که حکومت بنی‌امیه به سبب اختلافات داخلی سرگرم نزاع با رقبای خود بود آشنا می‌شویم.

زمان امامت امام سجاد (ع) حوادث تلخ و قیام‌های فراوان اجتماعی را برخودشاهد بود لذا دوران ایشان بسیار تلخ و از نظر فرهنگی، سیاسی و اجتماعی شرایط بسیار نامطلوبی داشت. 

امام در این وضعیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آشفته و بغرنج و از سوی دیگر سایه سنگین ظلم امویان و جنگ‌های پیاپی در میان امت اسلام که باعث اختلاف، شقاق و کشتار مسلمانان می‌شد سعی می‌کرد تا وحدت امت اسلامی را حافظ باشد.

اخلاقیات اسلام در طول دوره ۲۰ ساله حکومت معاویه کاملاً رنگ باخته بود و مردم از سنت و سیره پیامبر بی‌خبر و بی‌اطلاع بودند و قیام حسینی نیز به همین دلیل رخ داد. 

حضرت سجاد نیز پس از واقعه کربلا بدون آنکه با قیامهای موجود موافقت و همراهی کند با رفتار و کردار خود و تأکید به حرمت پیامبر و اهل بیت او در جامعه و ارشاد مردم به صورت فردی یا جمعی به شکل عملی به سنت نبوی دعوت می‌کرد. 

آموزه‌های اسلام در طول دوره ۲۰ ساله حکومت معاویه کاملاً رنگ باخته و مردم از سنت و سیره پیامبر بی‌خبر بودند چنانکه برخی حتی از وجود فرزندان و اهل بیت پیامبر خبر نداشتند لذا محور فعالیت‌های امام معرفی اهل بیت به جامعه بود.

یکی از حرکات بسیار بزرگی که امام سجاد(ع) برای تبلیغ پیام حقیقی اسلام به گوش مردم رساندند این بود که باب منزل خود را به روی مردم گشوده و از آن‌ها در تمام شرایط دفاع کردند.

 امام سجاد(ع) از افرادی بودند که در واقعه عاشورا حضور داشته و آن را به چشم خود دیدند از این‌رو در رساندن پیام این واقعه بزرگ نقش خود را به خوبی ایفا کردند.

بزرگ مبلغ قیام عاشورا، حضرت امام سجاد علیه السلام با سخنرانی و خطبه‌های آتشین خود توانست نهضت حق طلبانه سالار شهیدان را از هجوم تحریف نجات بخشد. اینک بعد از گذشت پانزده قرن همچنان این قیام، پرشکوه و جاودانه است.

سیاست کلی ائمه اطهار(ع) از دوران امامت امام سجاد(ع) تا پایان دوران امام صادق(ع)، ایجاد یک حرکت علمی، فرهنگی و اجتماعی در جهت تبیین معارف دین در حوزه‌های مختلف اخلاقی، اعتقادی و فقهی بود که آغاز این حرکت تبیینی به دست امام سجاد(ع) بود.

بعد از جریان کربلا تعداد افراد مرتبط با اهل بیت(ع) بسیار کم بودند و تمام کسانی که با اهل بیت(ع) در ارتباط اعتقادی و معنوی بودند، در جریان قیام کربلا به شهادت رسیده و تنها عده معدودی در کنار امام سجاد(ع) حضور داشتند.

اشک و گریه بر مصائب کربلا یکی دیگر از ابزارهای دیگر امام سجاد(ع) در تبیین دین بوده است.گریه‌های امام در فرصت‌های مختلف همه را متوجه قیام سیدالشهدا(ع) کرده و ذهن‌ها را به تأمل در اهداف و آرمان‌های این قیام متوجه ساخت.

نقش مهم امام سجاد (ع) در جاویدان ماندن این نهضت و قیام خونین کربلا که تا ابد در ذهن و جان بشریت حک شده، نقش بسیار مهم و اثرگذاری داشته است. 

ایشان بزرگترین مبلغ قیام عاشورا بودند که با سخنرانی و خطبه‌های آتشین خود توانست نهضت حق‌طلبانه سالار شهیدان را از تحریف حفظ کند.

امام سجاد (ع) با مواضع به موقع و با توجه به شرایط خاص زمان خود تمام اهداف قیام امام حسین (ع) را در دوره اسارت و پس از آن تبیین و استمرار مسیر هدایت را با امامت استوار کرد.

فعالیت‌های امام از سویی، این پیام مهم اجتماعی را به مردم منتقل می‌کرد که تنها راه نجات از اختلافات، توجه به پیامبر و خاندان آن حضرت است. از سوی دیگر این سیره و شیوه تبلیغی امام آثار سیاسی نیز به دنبال داشت و مردم متوجه این موضوع می‌شدند که مدعیان خلافت از جمله آل زبیر و بنی امیه مردود بوده و تنها به دنبال حکومت و قدرت هستند.

میثم بشیری کارشناس فرهنگی اداره فرهنگ ارشاد اسلامی شهرستان سنقروکلیایی